Column Mary Fiers: Aan tafel!

Het is je misschien opgevallen: we hebben een prachtig boek uitgebracht! Daarin brengen we een ode aan de natuurmakers waarmee we samenwerken en trekken we lessen uit tien jaar natuurontwikkeling in Brabant. Eén van de schrijvers, Joks Janssen, geeft in zijn essay ‘Het platteland is een geleefd landschap’ een boeiende reflectie op het belang van uitvoeringskracht bij de ontwikkeling van het buitengebied.

“Bij afwezigheid van handelend vermogen en uitvoeringskracht worden goede initiatieven in de kiem gesmoord”, schrijft Joks. “Dat leidt tot frustratie en ontevredenheid bij welwillende boeren en andere initiatiefnemers”. Zijn conclusie is herkenbaar en actueel.

Door aanhoudende onzekerheid dreigt een afwachtende houding. Die wordt versterkt door de complexiteit van de opgaven en de grote diversiteit van de betrokken partijen. Dat werkt verlammend op de koplopers, die wel graag vooruit willen. Daarom moeten we op zoek naar wat wél kan.

Vanuit de uitvoering is vaak duidelijk waar kansen liggen om vooruit te komen. Daarom ben ik voorstander van het werken met ‘doorbraakcasussen’; knelpunten (lees kansen) die met de reguliere werkwijze niet op te lossen zijn, maar waarvan we met gezond boerenverstand weten dat ze een grote bijdrage leveren aan onze groene opgaven. Door van zo’n casus een gemeenschappelijke prioriteit te maken van alle betrokken organisaties ontstaat focus, creativiteit en momentum om dingen voor elkaar te krijgen. Bovendien is het leuk om te doen. Van dingen die lukken, krijg je energie!

“Niet beginnen bij het beleid, maar de uitvoering vooropstellen” is nog zo’n prikkelende uitspraak van Joks. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want het is nu juist vaak andersom. De uitvoering is te vaak een ondergeschoven kindje. Er moet een betere balans komen tussen beleid en uitvoering. Hoe krijgen we dat voor elkaar? Zoals altijd is er niet één ultieme oplossing. Wel vast twee denkrichtingen die een belangrijke bijdrage zouden kunnen leveren:

1. We hebben de komende jaren onze beste mensen nodig in de uitvoering. Mensen die kunnen denken en doen. Leren en aanpassen. Te vaak zie je dat uitvoerders lager gewaardeerd worden dan beleidsmakers. Iedereen die promotie wil maken wordt beleidsmedewerker of strateeg en verdwijnt uit de uitvoering. Dat moet anders. Met de beste mensen in de uitvoering creëren we echte uitvoeringskracht.
2. De kennis vanuit de praktijk moet een stevigere impact hebben op het beleid. Ook dat gaat niet vanzelf. De beleidskokers kennen zo hun eigen dynamiek. Hoe zorg je er dan voor dat de uitvoering een serieuze factor wordt bij besluitvorming? Een verplichte uitvoeringsparagraaf bij ieder beleidsbesluit, geschreven door de uitvoerende dienst? Het zou een mooi begin zijn om de balans tussen beleid en uitvoering te herstellen.

Een grotere uitvoeringskracht zorgt ook voor meer vertrouwen in de overheid. Dat vertrouwen is laag. Mensen willen, terecht, een overheid die doet wat ze belooft. Er is dus veel ruimte voor verbetering.

Ik ben heel benieuwd naar jouw ideeën over hoe het beter kan. Stuur ze naar mfiers@brabant.nl. Dan gaan we binnenkort een keer aan tafel om te kijken hoe we met al die denkkracht kunnen bijdragen aan meer uitvoeringskracht.