Geen oranje akkers

‘Brabantse grondeigenaren willen dat boeren stoppen met landbouwgif’ stond er onlangs boven een artikel in Trouw. De Brabantse dagbladen kopten vorige week ‘Brabant strijdt tegen oranje akkers door landbouwgif glyfosaat’.
Aanleiding voor al deze persaandacht was het beroep tegen de beslissing van de Grondkamer Zuid om geen glyfosaatverbod in de meerjarige pachtcontracten toe te staan. Op 11 november horen wij of ons bezwaar wordt gehonoreerd – en wij daarmee duurzaam gebruik van onze gronden mogelijk maken.

De kwaliteit van de Brabantse bodem staat onder grote druk. De intensieve benutting van vooral landbouwgronden, maar ook bijvoorbeeld het gebruik van gevaarlijke stoffen, zorgen ervoor dat de bodemkwaliteit in ons land hard achteruitgaat.
Dat moeten we stoppen. De urgentie was nog nooit zo groot als nu. Er is geen tijd te verliezen. We moeten in actie komen. Nú.
Een van de maatregelen die je kunt treffen om de bodemkwaliteit en de biodiversiteit te verbeteren is het aan banden leggen van het gebruik van glyfosaat. Al jaren wordt wereldwijd een discussie gevoerd over hoe schadelijk deze onkruidverdelger is voor bodem, dier én mens. Zo maakt de Parkinson Vereniging zich grote zorgen over het gebruik van glyfosaat en heeft zij het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) gevraagd waarom die van mening is dat glyfosaat niet zoveel risico’s met zich meebrengt dat een verbod gerechtvaardigd is.
In Nederland zijn de politieke partijen het nog niet eens over een algeheel verbod op het gebruik van glyfosaat op landbouwgrond. In omringende landen als België, Duitsland en Oostenrijk hebben ze minder moeite gehad om deze knoop door te hakken.

Hoewel er (nog) geen algemeen, wettelijk verbod is hebben wij besloten om geen glyfosaat op onze gronden toe te staan. Dat hebben we zo ook opgenomen in onze pachtovereenkomsten. Let wel, het gaat hierbij niet om bestaande contracten, die wij eenzijdig willen aanpassen. Het gaat om nieuwe pachtcontracten, waarbij de pachter de keuze heeft: je kunt wél of niet inschrijven.
Het lijkt redelijk dat wij als eigenaar van gronden eisen stellen aan het gebruik, maar dat is het blijkbaar niet. De Grondkamer Zuid, een onafhankelijk orgaan dat pachtcontracten toetst, is niet akkoord gegaan met deze bepaling in onze pachtcontracten. Het glyfosaatverbod zou, aldus de Grondkamer Zuid, “de pachter te veel beperken in zijn exploitatievrijheid”.
Dat is op z’n minst een opmerkelijke conclusie.  Agrariërs die duurzaam én natuurinclusief willen boeren, zijn juist gebaat bij duurzaamheidsvoorwaarden. Zeker omdat wij, in ruil voor wat pachters doen voor een duurzamer grondgebruik, zelfs een lagere pachtprijs accepteren.
Het is niet voor het eerst dat de Grondkamer Zuid niet akkoord gaat met onze pachtafspraken. Eerder maakte deze regionale Grondkamer al bezwaar tegen een glyfosaatverbod in onze eenjarige pachtovereenkomsten. Die beslissing heeft de Centrale Grondkamer later, nadat wij er bezwaar tegen hadden gemaakt, herroepen. Nu wij ook in onze meerjarige pachtcontracten een verbod op het gebruik van glyfosaat willen opnemen, speelt hetzelfde probleem. Wij zijn daarom opnieuw naar de Centrale Grondkamer gestapt met het verzoek om dat besluit terug te draaien.

Het is jammer dat het zo moet, dat wij een duurzamer grondbeheer via procedures moeten afdwingen. We hebben in dit land dringend behoefte aan duurzame oplossingen voor de vraagstukken waar onze maatschappij mee geconfronteerd is en wordt. Dat is in het belang van ons allemaal – en precies dat belang moeten we toch willen dienen?

Mary Fiers
directeur Groen Ontwikkelfonds Brabant
mfiers@brabant.nl